Mở đầu

Trong vài năm trở lại đây, khái niệm “scalp care” – chăm sóc da đầu như chăm sóc da mặt đang trở thành xu hướng nổi bật trong ngành chăm sóc tóc toàn cầu. Người tiêu dùng không còn chỉ quan tâm đến mái tóc suôn mượt, mà chú trọng hơn vào sức khỏe của da đầu, nơi quyết định chất lượng và sự phát triển của từng sợi tóc. Điều này kéo theo sự thay đổi mạnh mẽ trong công thức dầu gội, khi các thương hiệu liên tục tối ưu thành phần để vừa làm sạch hiệu quả, vừa dịu nhẹ và an toàn.
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc loại bỏ hoạt chất Zinc Pyrithione (ZPT) – vốn là “ngôi sao” chống gàu suốt nhiều thập kỷ – và thay thế bằng Piroctone Olamine (PO). Sự chuyển mình này không chỉ đến từ xu hướng “clean beauty” mà còn vì các tiêu chuẩn an toàn ngày càng nghiêm ngặt tại châu Âu và Mỹ.
Vậy vì sao Piroctone Olamine lại được ưu ái để trở thành lựa chọn mới của những thương hiệu dầu gội có tiếng? Hoạt chất này thực sự mang đến điều gì khác biệt so với thế hệ chống gàu cũ? Câu trả lời nằm trong những phân tích chi tiết ở phần tiếp theo.

Piroctone Olamine là gì?

Piroctone Olamine là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm Pyridinone, được sử dụng rộng rãi như một chất kháng nấm và kháng khuẩn phổ rộng trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân.

Cơ chế hoạt động ưu việt

PO hoạt động hiệu quả trong việc kiểm soát gàu và viêm da tiết bã thông qua cơ chế chính:

• Kháng nấm Malassezia globosa: Đây là loại nấm men tự nhiên trên da đầu, nguyên nhân chính gây ra gàu. PO thâm nhập vào thành tế bào của nấm, làm rối loạn chức năng và ngăn chặn sự phát triển của chúng.
• Kiểm soát gàu mà vẫn dịu nhẹ: PO có khả năng hòa tan trong dầu, giúp nó dễ dàng tiếp cận và làm sạch sâu nang lông, nhưng lại có đặc tính ít gây kích ứng và không làm khô da đầu hay tóc như một số hoạt chất khác.
• Giảm viêm: Ngoài khả năng kháng nấm, PO còn giúp giảm tình trạng viêm nhiễm và ngứa da đầu đi kèm với gàu.

Mức độ an toàn

Piroctone Olamine được đánh giá cao về độ an toàn. Nó được phê duyệt rộng rãi và sử dụng như một hoạt chất chống gàu trong giới hạn nồng độ cho phép tại các thị trường kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt như Liên minh Châu Âu (EU), Mỹ, Nhật Bản và các khu vực khác.

Ví dụ: Quy định của EU (Quy định Mỹ phẩm EC No. 1223/2009) cho phép sử dụng PO với nồng độ tối đa cụ thể:

• Tối đa 1% trong các sản phẩm rửa trôi (như dầu gội).
• Tối đa 0.5% trong các sản phẩm lưu lại trên da/tóc.

Zinc Pyrithione là gì và vì sao bị thay thế?

Zinc Pyrithione (ZPT) và lý do bị thay thế

Zinc Pyrithione (ZPT) là một phức hợp kẽm có đặc tính kháng nấm và kháng khuẩn mạnh mẽ, từng là tiêu chuẩn vàng trong dầu gội trị gàu suốt nhiều thập kỷ (kéo dài suốt khoảng hơn 50 năm, bắt đầu từ khoảng thập niên 1960 đến năm 2015 trở đi thì bị suy giảm).

Vấn đề về công thức và cảm quan

Mặc dù hiệu quả, ZPT có một số nhược điểm khiến nó không còn được ưa chuộng trong các công thức dầu gội cao cấp:

• Gây khô tóc và da đầu: ZPT có thể tạo ra cảm giác khô xơ, làm giảm độ mềm mượt của tóc.
• Kích ứng nhẹ: Ở một số người, ZPT có thể gây kích ứng nhẹ hoặc không phù hợp với xu hướng "clean beauty" (làm đẹp sạch) đang thịnh hành.
• Khó tạo công thức: ZPT là chất rắn không tan, dễ lắng đọng và khó tạo ra công thức dầu gội trong suốt, mượt mà – vốn là đặc điểm của các sản phẩm cao cấp.

Bối cảnh pháp lý quyết định

Lý do quan trọng nhất dẫn đến sự chuyển đổi là quy định pháp lý từ EU. Năm 2022, Liên minh Châu Âu đã cấm sử dụng Zinc Pyrithione trong tất cả các sản phẩm mỹ phẩm do lo ngại về phân loại chất độc hại cấp tính (Acute Toxicity) và khả năng gây hại tiềm tàng cho DNA (genotoxicity), xếp nó vào nhóm CMR (Carcinogenic, Mutagenic or Reprotoxic) Category 1B. Mặc dù các cơ quan khác chưa có hành động tương tự, lệnh cấm này đã tạo ra một áp lực toàn cầu buộc các thương hiệu lớn phải loại bỏ ZPT để đảm bảo sản phẩm có thể phân phối tại thị trường EU, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi sang các hoạt chất thay thế an toàn hơn như Piroctone Olamine.

Lợi ích nổi bật khi dùng Piroctone Olamine trong dầu gội 

• Giảm gàu hiệu quả nhưng không gây khô xơ.
  
  
• Phù hợp da đầu nhạy cảm.
  
  
• Giúp cân bằng hệ vi sinh da đầu.
  
  
• Tương thích tốt với các hoạt chất dưỡng như Niacinamide, Panthenol, Caffeine.
  

Các thương hiệu lớn đang áp dụng Piroctone Olamine

Sự chuyển đổi này đã được áp dụng rộng rãi trong các tập đoàn mỹ phẩm hàng đầu:

• Kérastase (Tập đoàn L'Oréal): Dùng PO trong các dòng sản phẩm đặc trị da đầu (ví dụ: Bain Vital Dermo-Calm) để vừa trị gàu, vừa cân bằng hệ vi sinh da đầu (microbiome balance).
• L’Oréal Professionnel: Tương tự, sử dụng PO trong các sản phẩm chuyên nghiệp.
• The Ordinary Haircare (DECIEM): Áp dụng PO trong công thức nhẹ nhàng, tập trung vào sức khỏe da đầu.
• Head & Shoulders Supreme/Clinicals: Ngay cả thương hiệu trị gàu phổ thông như Head & Shoulders cũng đã ra mắt các dòng sản phẩm cao cấp hơn sử dụng PO để đáp ứng xu hướng gentle anti-dandruff.

Xu hướng này không chỉ giới hạn ở các thương hiệu lớn mà còn lan rộng sang các thương hiệu dược mỹ phẩm (cosmeceuticals) và dầu gội organic, nơi tính an toàn và nguồn gốc thành phần được đặt lên hàng đầu.

Kết luận

Sự chuyển đổi từ Zinc Pyrithione (ZPT) sang Piroctone Olamine (PO) là một quyết định chiến lược và tất yếu của các thương hiệu dầu gội cao cấp. Lý do chính nằm ở ba yếu tố then chốt: an toàn pháp lý (đặc biệt là sau lệnh cấm ZPT của EU), hiệu quả vượt trội (trị gàu mạnh mẽ nhưng không gây khô xơ) và phù hợp với xu hướng "scalp care" và "clean beauty" toàn cầu. PO đã trở thành lựa chọn ưu tiên vì mang lại giải pháp chống gàu bền vững, dịu nhẹ và tương thích tốt hơn với các công thức dưỡng tóc, chăm sóc da đầu.

Đối với người tiêu dùng, xu hướng này mang lại lợi ích rõ rệt. Khi chọn mua dầu gội trị gàu, hãy ưu tiên các sản phẩm có chứa Piroctone Olamine. Việc này không chỉ giúp bạn giải quyết vấn đề về gàu mà còn đảm bảo da đầu được chăm sóc an toàn, cân bằng hệ vi sinh, hướng tới một mái tóc và da đầu khỏe mạnh toàn diện.